Czy Budda jadł owsiankę?

Święto Laba (腊八)

Jest to tradycyjne święto chińskie obchodzone 8 dnia 12 miesiąca księżycowego. To od niego zaczynają się przygotowania do obchodów Chińskiego Nowego Roku.

„La (腊)” to nazwa (własna) 12-tego miesiąca księżycowego, natomiast „ba (八)” oznacza cyfrę 8.

Może zastanawiacie się dlaczego w takim razie święto nie nazywa się ‘Bala’. Otóż w Chinach najpierw pisze się rok, potem miesiąc i na końcu dzień. Zresztą jest to nazwa własna święta i niekoniecznie musi podlegać jakimkolwiek zasadom.

Ponieważ święto wiąże się z kalendarzem księżycowym dlatego względem naszego, ‘zachodniego’ kalendarza, jest świętem ruchomym. W tym roku (2021) przypada 20 stycznia. W przyszłym roku (2022) będzie to 10 stycznia.

Istnieje wiele legend dotyczących pochodzenia tego święta jednak nie można stwierdzić, która z nich jest tą jedyną prawdziwą. Święto obchodzone już było przed zjednoczeniem Chin w 221r.p.n.e, w czasach dynastii Qin. Wtedy było to święto dotyczące modłów o dobre plony w nadchodzącym roku.

Wiadomo też, że podczas tego święta oddaje się cześć (oraz składa ofiary) przodkom. W dawnych Chinach był to czas kiedy modlono się do Niebios i Ziemi o obfite plony w nadchodzącym roku, a także o szczęście i powodzenie.

Święto Laba jest też świętem buddyjskim. Gdy buddyzm dotarł do Chin (w I w.n.e.) dawne święto ludowe (oddawania czci przodkom i modłom o dobry urodzaj) powiązano ze świętem buddyjskim. To właśnie tego dnia, medytując pod drzewem bodhi (rodzaj figowca), Budda Sakyamuni (tzw. historyczny Budda) osiągnął oświecenie. W różnych odłamach buddyzmu dzień ten obchodzi się trochę inaczej oraz innego dnia. Upamiętnia jednak to samo wydarzenie. W buddyzmie mahajana (obecnym m.in. w Chinach i Wietnamie) jest to właśnie 8 dzień 12 miesiąca księżycowego. W buddyzmie theravada (m.in. Tajlandia, Birma, Kambodża, Laos, Srilanka) obchodzi się go podczas pełni księżyca 6 miesiąca księżycowego.

W tym dniu w świątyniach buddyjskich odbywają się uroczyste modły (w buddyzmie zen, nawet kilkudniowe odosobnienia), które poprzedza spożycie rytualnego posiłku, składającego się ze specjalnej zupy ryżowej -‘labazhou’.

Labazhou (腊八粥) – Owsianka ryżowa

Najważniejszym elementem święta jest zupa ryżowa (coś w rodzaju ryżowej ‘owsianki’). Podobno takim ryżowym kleikiem żywił się Budda podczas wielu lat medytacji przed osiągnięciem oświecenia.

Zwyczaj przygotowywania i jedzenia takiej zupy powstał podobno w czasach dynastii Song (960-1276), a rozpowszechnił się w czasach ostatniej dynastii – Qing (1644-1911).

Zupa musi zawierać 8 składników. Wśród nich jest kleisty ryż, proso, czerwona fasola, chińskie sorgo, groch, suszone nasiona lotosu. Są także inne dodatki takie jak: suszone daktyle chińskie (u nas znane jako owoce jojoba), jadalne kasztany, orzechy włoskie, migdały orzeszki ziemne i wiele innych. Można też dodać, do smaku, inne składniki. Przygotowanie nie jest skomplikowane ale wymaga dużo czasu. Zupę początkowo gotuje się na dużym ogniu, a następnie kontynuuje przez kilka godzin na małym. Zupa Laba jest bardzo zdrowa i pożywna. Jest dobrym posiłkiem zimą ponieważ zawiera dużo białka, aminokwasów, witamin i innych wartości odżywczych potrzebnych ciału na co dzień. Jest dobra na serce, działa uspokajająco, wzmacnia śledzionę i dodaje energii. Pewnie dlatego nazywa się ją także „owsianką Babao (八宝)”, czyli owsianką Ośmiu Skarbów.

Najpierw ofiarowuje się ją przodkom, a następnie spożywa podczas wspólnego, rodzinnego posiłku. Według tradycji należy to zrobić do „południa”. Trochę zupy pozostawia się jako symbol nadziei na dobre plony i szczęście w nadchodzącym roku.

Kiedyś klasztory buddyjskie wydawały miseczki takiej zupy biednym i bezdomnym aby okazać im swoje współczucie. Obecnie może je dostać każdy ale trzeba udać się do świątyni rano.

Czosnek Laba

Innym zwyczajem jest przygotowywanie tzw. czosnku Laba. Tego dnia moczy się ząbki czosnku w occie winnym i pozostawia namoczone na minimum 20 dni (licząc od święta Laba). Po tym okresie czosnek zmienia kolor na zielony bądź turkusowy. Kolor zależy od odmiany użytego czosnku oraz gatunku octu. Podczas Chińskiego Nowego Roku spożywa się go wraz z tradycyjnymi pierożkami (jiaozi), albo używa jako dodatek do innych dań.

Święto Laba znane jest też w innych krajach buddyjskich. W Japonii pod nazwą Rohatsu, natomiast w Azji Południowo-Wschodniej jako święto Bodhi.
W Chinach obchodzi się je głównie w północnej i środkowej części kraju. Na południu jest mniej znane i celebrowane.
Od dnia tego święta Chińczycy żyją już przygotowaniami do Nowego Roku Chińskiego.

• 

•